بنابر درخواست بعضی از دوستان امروز با یک مقاله برای دوستانی که در سطح مبتدی هستند درخدمتون هستیم.

در این مقاله که برای افراد مبتدی تدارک دیده شده است به بررسی سه عامل مهم در عکاس خواهیم پرداخت.دیافراگم،سرعت شاتر و ایزو سه عامل مهمی هستند که میتوانند در ثبت یک عکس خوب نقش بسزایی را بازی کنند.



سرفصل های این مقاله:
دیافراگم چیست؟
سرعت شاتر چیست؟
ایزو چیست؟
رابطه دیافراگم و عمق میدان
رابطه سرعت شاتر و حرکت
رابطه ایزو و کیفیت عکس

........................................

دیافراگم چیست؟
دیافراگم از تیغه هایی تشکیل شده است که با باز و بسته شدن آنها میتوان میزان نوری که به حسگر میرسد و البته عمق میدان را تعیین کرد.دیافراگم دقیقا چیزی شبیه به مردمک چشم است.وقتی شما از اتاقی روشن به اتاقی تاریک میروید مردمک چشم شما برای اینکه نور بیشتری را به داخل چشم برساند شروع به گشاد شدن میکند.دیافراگم در انتهای لنز نصب میگردد. در لنزهای آنالوگ قدیمی کنترل دیافراگم بر روی خود لنز بود و میتوانستید به صورت دستی آن را تنظیم کنید،اما در دوربین های دیجیتال امروزی کنترل دیافراگم در بدنه دوربین تعبیه شده است و با استفاده از رابط های الکترونیکی میتوان مقدار آن را تعیین کرد.

همانطور که در شکل بالا ملاحظه میکنید کمترین میزان دیافراگم گشاد ترین روزنه را تعیین میکند.F/2 کمترین میزان دیافراگم است که میتواند بیشترین نور را به حسگر منتقل کند.f/2.8 پله بعدی است که نصف نور f/2 را به حسگر میرساند و به همین ترتیب تا f/16 .دیافراگم عاملی است که کاملا به لنز شما بستگی دارد.مثلا لنزهای 55-18 میلیمتری کیت کانن،کمترین دیافراگمی را که میتوانند در اختیار ما قرار دهند 3.5 تا 5.6 است و در لنز سیگما 70 میلیمتری کمترین دیافراگم 2.8 است.به رابطه ساده زیر توجه کنید و سعی کنید که آن را در ذهن خود ثبت کنید و سپس تجزیه و تحلیل کنید.
عدد دیافراگم کمتر = دیافراگم بازتر = انتقال نور بیتشر به حسگر
عدد دیافراگم بیشتر = دیافراگم بسته تر = انتقال نور کمتر به حسگر
خوب این رابطه ساده ای در خصوص دیافراگم بود برای تعیین مقدار نوری که به حسگر میرسد.اما در مورد عمق میدان.در بسیاری از موارد وقتی میخواهید رابطه عمق میدان را برای کسی که اطلاعی از آن ندارد توضیح بدهید فرد دچار سردرگمی میشود.اما در واقع چیز پیچیده ای در این رابطه وجود ندارد.در اینجا سعی میکنم با یک تعریف و یک مثال ساده شروع کنیم:
به محدوه ای که سوژه اصلی در آن در حالت فوکوس قرار داردعمق میدان گفته میشودDepth Of View میگویند و به اختصار آن را DOF نیز میگویند.
یک مثال ساده:
چشم راستتان را ببندید
همه انگشتان دو دستتان به جز انگشتان اشاره را ببنید
هر دو انگشت را در نزدیکترین فاصله ای که چشمتان بتواند آنها را به صورت واضح ببنید قرار دهید
حال یکی از انگشتان را به طرف جلو آرام آرام حرکت دهید.همانطور که به انگشتی که آن را به طور واضح میبینید دقت میکنید به این مسئله هم دقت کنید که انگشتی که در حال دور شدن است کم کم حالت تاری به خود میگیرد و در اصطلاح عکاسی خارج از محدوده فوکوس و یا خارج از محدوده عمق میدان است.این ساده ترین تعریفی است که میتوان برای عمق میدان کرد.



عکس بالا نموه ای بسیار خوب از تعریف عمق میدان است.سربازی که به صورت واضح میبینید در محدوده عمق میدان قرار دارد و بقیه سرباز ها که به صورت ناواضح مشاهده میکنید خارج از محدوده عمق میدان هستند.
رابطه عمق میدان با دیافراگم
حالا فکر کنم خیلی بهتر بتوانیم رابطه بین دیافراگم و عمق میدان را درک کرد.هر چقدر میزان دیافارگم شما کمتر باشد (مثلا دیافراگم شما f/2) باشد عمق میدان شما هم کمتر خواهد بود اما در عوض سوژه اصلی بیشتر شارپ خواهد بود و هرچقدر عدد دیافراگم شما بالاتر باشد(دیافراگم بسته تر باشد) عمق میدان شما بیشتر خواهد بود اما از شارپ بودن سوژه اصلی کاسته خواهد شد.نکته دیگری که باید به آن توجه داشته باشد این است که با نزدیک شدن به سوژه اصلی عمق میدان کم تر میشود و به فاصله گرفتن از آن عمق میدان افزایش میابد.

یک تمرین با دوربین
دوربین خود را بر روی حالت M (حالت دستی) حالا سه شیء مختلف را به ترتیب پشت سر هم قرار دهید و با باز و بسته کردن دیافراگم عکس های متعدد از سوژه ها بدون اینکه فاصله خود را تغییر دهید بگیرید و تأثیر دیافراگم بر عمق میدان را ببنید.(این کار را بعد از مطالعه کامل مقاله انجام دهید)


سرعت شاتر چیست؟
سرعت شاتر به عامل کنترل کننده زمان ورود نور به حسگر دوربین جهت ثبت یک تصویر گفته میشود. این کنترل کننده اکثرا از یک صفحه پلاستیکی ساخته شده و یکی از مواردی است که میتواند با استفاده از آن خلاقیت زیادی به خرج داد.
همانطور که میدانید قدرت تشخیص سرعت در چشم انسان محدود است و البته ثابت.طوری که در سرعت های زیاد چشم جسم را بسیار محو میبیند و در سرعت های بسیار پایین نمیتواند تشخیص دهد که چه حرکتی صورت پذیرفته است از این رو نمیتوان آن را با سرعت شاتر دوربین مقایسه کرد.
کنترل سرعت شاتر در دوربین همیشه چه در دوربین های آنالوگ و چه در دوربین های دیجیتال با دکمه ای به همین نام بوده است یعنی شاتر.وقتی که شما این دکمه را میزنید شاتر از جلوی حسگر کنار میرود و بسته به سرعت شاتری که تعیین نموده اید به همان اندازه طول میکشد تا به سرجایش باز گردد.در این زمان حسگر تشخیص میدهد که مدت زمان باز بودن شاتر چقدر بوده است و به همان میزان شروع به نوردهی میکند.این عمل در مورد حرکت هم صادق است.یعنی این که اگر سرعت شاتر شما زیاد باشد حرکت فریز تر و اگر سرعت شاتر شما کم باشد حرکت تار تر در دوربین ثبت میشود.
در دوربین های دیجیتال بسته به نوع آنها و البته قیمتشان این سرعت شاتر میتواند بازه های کم و زیادی داشته باشند.مثلا در بعضی دوربین ها بیشترین سرعت شاتر 1/8000 ثانیه است و در بعضی دوربین ها 1/4000 ثانیه.خوب اصلا این 1/4000 ثانیه چیست؟

رابطه سرعت شاتر و حرکت
وقتی میگوییم که سرعت شاتر الان بر روی 1/4000 ثانیه است 1 را نماد 1 ثانیه میگریم که باید به 4000 تقسیم شود که میشود 0.00025 ام ثانیه است...یعنی از زمانی که شما دکمه شاتر را میزنید و آن را از روی حسگر بر میدارید تا زمانی که تیغه شاتر به سر جایش باز گردد 0.00025 ام ثانیه طول میکشد.این مسئله را حتی میتوان از صدای میکانیکی شاتر در دوربین متوجه شد.حال اگر سرعت شاتر شما 1 باشد یعنی سرعت شاتر بر روی 1 ثانیه است و 1 ثانیه تا ثبت تصویر طول میکشد و همینطور در مورد بقیه سرعت ها.
اینکه چه موقع از سرعت شاتر بالا و یا پایین استفاده کنیم بسته به شرایط و خود عکاس دارد.اگر مثلا بخواهید از یک صحنه ورزشی عکس بگیرید خوب طبیعتا باید شاتر را بالا ببرید تا صحنه فریز شود و اگر مثلا بخواهیم از ستاره ها عکاسی کنیم باید از سرعت شاتر پایین استفاده کنیم.
عکس GIF زیر میتواند کمک خوبی برای درک بهتر سرعت شاتر باشد.عدد سرعت شاتر در گوشه پایین سمت راست نوشته شده است.


ایزو چیست؟
شاخص ISO در دوربین دیجیتال نشانگر حساسیت حسگر دوربین نسبت به نور است.مقدار ISO کم نشانه حساسیت کم و مقدار ISO بالا معرف حساسیت زیاد است.تقریبا در تمام دوربینهای دیجیتال ، چه انواع ارزان و چه انواع گرانقیمت ، با افزایش ISO کیفیت تصویر کاهش پیدا می کند.

رابطه ایزو و کیفیت عکس
با افزایش ایزو حساسیت حسگر به نور بیشتر میشود و در نتیجه نوردهی بیشتری توسط حسگر انجام میپذیرد و البته نویز در تصویر افزایش میابد.و با کاهش آن هم میزان حساست کاهش میابد و میزان نوردهی توسط حسگر کاهش میابد اما نویز کاهش یافته و تصویر با کیفیت تری خواهیم داشت.
با نگاهی به مشخصات دوربین های دیجیتال مختلف متوجه خواهیم شد که دارای بازه های ایزو مختلفی هستند مثلا دوربین Canon Powershot SX50 HS دامنه ایزویی برابر 80-6400 دارد و دوربین Canon EOS 650D دامنه ایزویی برابر 100-12800 دارد و دوربین Canon EOS 5D Mark III دامنه ایزویی برابر 100-25600 دارد.دلیل این متغییر بودن دامنه ها این است که دوربین اول دارای حسگری کوچکتر نسبت به دو مدل بعدی است و دوربین دوم نسبت به دوبین اول حسگر بزرگتر و نسبت به دوربین سوم حسگر کوچکتری دارد و مدل آخر هم یک دوربین فول فریم است که حسگر کاملا استاندارد دارد.در واقع شما اگر با دوربین اول در ایزوی 6400 عکس را بگرید به مراتب کیفیت پایین تری نسبت به عکسی دارد که با ایزو 12800 توسط دوربین سوم گرفته شده است.

سخن آخر
اکنون شما با تعاریف و کاربرد های این سه عامل آشنا شده اید.حالا وقت اون هست که دست از عکاسی اتوماتیک بردارید و به صورت دستی همه موارد را در دست بگیرید.هرچقدر بیشتر تمرین کنید طبیعتا با کارکرد انها بیشتر آشنا خواهید شد.

امیدوارم که این مقاله مورد استفاده شما قرار بگیرد.